Omega-3 dodaci imaju dvostruku ulogu u zaštiti od stresnih događaja

Visoka dnevna doza omega-3 dodatka može da pomogne usporavanju efekata starenja suzbijanjem oštećenja i pojačavanjem zaštite na ćelijskom nivou, tokom i nakon stresnog događaja, pokazuje novo istraživanje. Naučnici sa The Ohio State University otkrili su da svakodnevni suplementi, koji sadrže 2,5 grama polinezasićenih masnih kiselina omega-3 (najviše testirane doze) najbolje pomažu telu da se odupre štetnim efektima stresa. Studija je objavljena 19. aprila 2021, u časopisu Molecular Psychiatry.

Dodaci doprineli „otpornosti na stres“

U poređenju sa placebo grupom, učesnici koji su uzimali omega-3 suplemente, proizvodili su manje hormona stresa kortizola i niži nivo proupalnog proteina tokom stresnog događaja u laboratorijskim uslovima. I dok su nivoi zaštitnih jedinjenja nakon stresa naglo opali u placebo grupi, takvih smanjenja nije bilo kod ljudi koji su uzimali omega-3. Dodaci su doprineli onome što istraživači nazivaju otpornošću na stres – smanjenju štete tokom stresa i, nakon akutnog stresa, održivoj antiinflamatornoj aktivnosti i zaštiti ćelijskih komponenti koje se smanjuju, kao posledica starenja.

Omega-3 prekida lanac između stresa i negativnih efekata na zdravlje

Potencijalni efekti protiv starenja smatrani su posebno upečatljivim, jer su se pojavili kod ljudi koji su bili zdravi, ali i kod „sedećih ljudi“, onih sa prekomernom telesnom težinom i srednjih godina. Sve su to karakteristike koje bi mogle da dovedu do većeg rizika za ubrzano starenje.

– Otkrića ukazuju da je dodatak omega-3 jedna relativno jednostavna promena koju bi ljudi mogli da naprave i koja bi mogla da ima pozitivan efekat na prekid lanca između stresa i negativnih efekata na zdravlje – istakla je Annelise Madison, vodeća autorka studije i apsolvent kliničkih studija psihologije u državi Ohajo.

Očuvanje segmenata DNK u belim krvnim zrncima

Annelise Madison radi u laboratoriji Janice Kiecolt-Glaser, profesorke psihijatrije i psihologije i direktorke Instituta za istraživanje bihevioralne medicine u Ohaju. Ovaj rad je sekundarna analiza jedne od ranijih studija Kiecolt-Glaser koja je pokazala da su dodaci omega-3 izmenili odnos potrošnje masnih kiselina na način koji je pomogao da se sačuvaju sićušni segmenti DNK u belim krvnim zrncima. Ti kratki fragmenti DNK nazivaju se telomeri, koji funkcionišu kao zaštitne kape na kraju hromozoma. Tendencija telomera da se skraćuje u mnogim vrstama ćelija povezana je sa starosnim bolestima, posebno srčanim i ranim mortalitetom.

Kako iznenadni stres utiče na grupu bioloških markera?

U početnoj studiji istraživači su pratili promene dužine telomera u belim krvnim zrncima poznatim kao limfociti. Za ovu novu studiju, istraživači su istražili kako iznenadni stres utiče na grupu bioloških markera koji uključuju telomerazu, enzim koji obnavlja telomere, jer će nivoi enzima brže reagovati na stres od dužine samih telomera. Konkretno, upoređivali su kako su umerene i visoke doze omega-3 i placeba uticale na te markere tokom i nakon eksperimentalnog stresora. Učesnici studije uzimali su 2,5 grama ili 1,25 grama omega-3 dnevno, ili placebo koji je sadržavao mešavinu ulja koja predstavljaju dnevni unos tipičnog Amerikanca.

Posle četiri meseca uzimanja suplemenata, 138 učesnika istraživanja, uzrasta od 40 do 85 godina, uradili su 20-minutni test koji je kombinovao zadatak oduzimanja govora i matematike, za koji je poznato da pouzdano proizvodi upalni stresni odgovor. Samo najviša doza omega-3 pomogla je u suzbijanju oštećenja tokom stresnog događaja u poređenju sa placebo grupom, snižavajući kortizol i pro-inflamatorni protein za prosečno 19 odto, odnosno 33 procenata.

Reakcija dva sata nakon što su učesnici doživeli akutni stres

Rezultati uzoraka krvi pokazali su da obe doze omega-3 sprečavaju bilo kakve promene u nivou telomeraze ili proteina koji smanjuju upale, u dva sata nakon što su učesnici doživeli akutni stres, što znači da bi, bilo koje  popravljanje ćelija povezano sa stresom, uključujući restauraciju telomera, moglo biti izvedena kao i obično. U placebo grupi, ti mehanizmi za obnavljanje su izgubili tlo pod nogama – telomeraza je opala u proseku za 24 odsto, a antiinflamatorni protein se smanjio u proseku za najmanje 20 procenata.

Istraživači su takođe ukazali da smanjenjem upale povezane sa stresom, omega-3 može da pomogne u narušavanju veze između ponovljenog stresa i simptoma depresije. Prethodna istraživanja pokazala su da ljudi sa većom inflamatornom reakcijom na stresor vremenom mogu da razviju depresivnije simptome.

– Nisu svi koji su depresivni pojačali upalu, već trećina njih. Ovo pomaže u objašnjenju zašto dodatak omega-3 ne rezultira uvek smanjenim simptomima depresije. Ako nemate pojačano zapaljenje, omega-3 možda neće biti od posebne pomoći. Ali, za ljude koji imaju depresiju, naši rezultati govore da bi omega-3 bili korisniji – objasnila je Kiecolt-Glaser.