Dijabetes remeti normalan proces znojenja

Pored mnogih drugih problema koje izaziva, dijabetes može značajno da poremeti proces znojenja. Ono kod osoba sa dijabetesom može da bude prekomerno, ali i da izostane u potpunosti. Takođe, do poremećenog procesa znojenja može da dođe i bez nekog očiglednog razloga koji bi mogao da bude u direktnoj vezi sa regulisanjem telesne temperature i ovim prirodnim načinom hlađenja tela.

Dijabetes mogu da prate promene procesa znojenja bez obzira na vremenske okolnosti

Komplikacije sa znojenjem nisu nešto što bi osobe sa dijabetesom trebalo da zanemare, prvenstveno zato što je možda došlo do neke nagle promene nivoa šećera u krvi. Do znojenja i kod zdravih, i kod osoba sa nekom bolešću dolazi uglavnom iz dva razloga:

• prirodne potrebe tela da reguliše telesnu temperaturu (usled toplog vremena ili fizičke aktivnosti)
• odgovora na emocionalni stres

Neke bolesti, kao što je dijabetes, mogu da poremete normalno znojenje bez obzira na vremenske okolnosti. Telo, naime, ponekad dolazi u nemogućnost regulisanja telesne temperature i kada je veoma hladno, i kada je spoljna temperatura visoka.

Koji delovi tela se najčešće prekomerno znoje i zašto

Najčešće dolazi do većeg lučenja znoja u sledećim regijama tela:

• ispod pazuha
• lice, grudi i vrat
• ruke i stopala

Osobe sa dijabetesom tipa 1 često imaju problem sa prekomernim znojenjem i to gornjeg dela tela, dok je znojenje donjih delova, uz stopala, generalno manje izložen znojenju. Najčešći razlozi za neobično i pojačano znojenje kod osoba sa dijabetesom su:

• nizak nivo šećera u krvi
• oštećenja nervnog sistema prouzrokovana dijabetesom

Dijabetes i znojenje kao posledica neuropatija

Kada se telo previše zagreje, nervni sistem signalizira znojnim žlezdama da luče znoj kako bi došlo do hlađenja. Deo nervnog sistema zadužen za kontrolu znojenja naziva se sudomotorna funkcija. Dijabetes može da dovede do oštećenja nerava, tako da su pod rizikom otkazivanja ili promene funkcije i nervi koji učestvuju u procesu znojenja. Ako ih dijabetes ošteti, ovi nervi mogu ili da pošalju pogrešnu poruku znojnim žlezdama, ili da je ne pošalju uopšte.

Kako dolazi do hiperhidroze (prekomernog znojenja)

Pojačano znojenje kod pacijenata obolelih od dijabetesa može da se javi:

• u vreme minimalne aktivnosti, uključujući spavanje i manje zahtevne poslove
• u hladnom okruženju
• kada je hladno, a pokušavate da se ugrejete nošenjem dodatne odeće ili nekim izvorom toplote
• u momentu stresa.

Dijabetes i simptomi anhidroze (izostanka znojenja)

Anhidroza je suprotno stanje i odnosi se na nemogućnost proizvodnje dovoljno znoja. Telu će biti teško da se ohladi u okruženju pod visokom temperaturom. Kao i kod prekomernog znojenja, i ovo može biti posledica oštećenja nerava koji kontrolišu rad znojnih žlezda. Kod anhidroze, one ne primaju nervni signal da izbacuju znoj, čak i kada se znojenje desi, proces se ne detektuje. Budući da osobe sa dijebetesom imaju tendenciju da se znoje više u gornjem delu tela, ova neravnoteža može da dovede do ukupne anhidroze. To je posebno opasno kod osoba sa dijebetesom zbog pojave dijabeteskog stopala. 

Simptomi anhidroze su:

• telo se muči da napravi balans u temperaturi i osećaj je neugodan, a zapravo ne znate šta vam je
• izlučivanje malo ili nimalo znoja
• problemi sa hlađenjem tela čak i nakon manjih opterećenja
• pregrevanje tela tokom manjih fizičkih zadataka ili boravka u toplom okruženju
• vrtoglavica
• crvenilo lica
• grčenje mišića
• slabost mišića
• ubrzan rad srca
• mučnina.

Hipoglikemija i znojenje

Hipoglikemija, kao često stanje kod osoba obolelih od dijabetesa, može da dovede do znojenja i to iz dva razloga. Nizak nivo šećera u krvi može da utiče na aktivnost autonomnog nervnog sistema (ANS), koji je odgovoran za reakcije koje ljudi ne mogu da kontrolišu. U njih, pored varenja ili kijanja, spada i znojenje. Sistem koji nazivamo holinergički je deo ANS, reguliše proizvodnju znoja i drugih vrsta sekreta. Aktivacija upravo tog sistema dovodi do znojenja. Oslobađanje hormona kao što su epinefrin ili adrenalin, još jedan je mogući okidač. Adrenalin se oslobađa u momentima stresa i jedan od njegovih efekata je znojenje.

Ovakvi padovi šećera su za obolele od dijabetesa stanja opasna po život koja zahtevaju hitnu reakciju u cilju podizanja nivoa šećera u krvi i njegove stabilizacije.

Lečenje, neželjeni efekti, prevencija

Za smanjenje ili bolju regulaciju znojenja kod osoba sa dijabetesom, lekar može da predloži sledeća rešenja:

• medikamente za za blokiranje nerava, oralne lekove poznate kao antiholingerici. Oni blokiraju acetiholin koji može da utiče na određene funkcije u telu, uz izbacivanje znoja. Suva usta, problemi sa bešikom, dehidracija i zamagljen vid su uobičajeni neželjeni efekti;
• injekcije botoksa. Botoks može da blokira nervne signale koji utiču na proizvodnju znoja. Neželjeni efekti su kratkotrajna slabost mišića u blizini mesta date injekcije i okolnog područja.
• antiperspiranti koji se izdaju na recept. Ovi proizvodi sadrže visoke doze aluminijum hlorida koji mogu da spreče znojenje blokirajući pore. Iritacija kože je najčešći neželjeni efekat.

Još neke opcije su pojedini antidepresivi, elektroterapija i konačno, hirurgija.

Kućni lekovi i samopomoć

Opcije samopomoći se uglavnom odnose na promenu životnih navika i bolju disciplinu. To su:

• održavanje redovne higijene tela
• nošenje prirodnih tkanina i izbegavanje sintetičkih
• češće menjanje garderobe
• izbegavanje nošenja istog para cipela dva dana zaredom
• nositi što otvoreniju obuću
• birati sportsku odeću koja je napravljena od što prirodnijih materijala.